Veel mediabelangstelling voor taal en geletterdheid

De media hebben de afgelopen weken volop aandacht besteed aan de ontwikkeling van het programma Chat GPT. In de talkshow Op1 laat Alexander Klöpping zien hoe het softwareprogramma binnen een paar seconden een opiniestuk voor je schrijft. Het enthousiasme aan tafel is groot. BNNVARA kopt op haar website: 'Australische universiteiten zetten 'pen en papier' in tegen nachtmerrie van Chat GPT'. Het programma Chat GPT is software die gebruik maakt van Kunstmatige intelligentie, ook wel bekend als AI.
De NOS-redactie vroeg aan ChatGPT zelf: hoe werkt dat eigenlijk, kunstmatige intelligentie? De tool formuleerde het als de wetenschap van het maken van computers en machines die in staat zijn om dingen te doen die normaal gesproken alleen mensen kunnen doen, zoals het oplossen van problemen, het maken van beslissingen en het leren van nieuwe dingen. AI wordt nu al op veel verschillende manieren gebruikt in het dagelijks leven, zoals in stemassistenten, spraakherkenningstechnologie, autonome voertuigen en ziekenhuizen. Het doel van AI is om mensen te helpen bij het uitvoeren van taak en het oplossen van problemen, en om ons leven gemakkelijker en efficiënter te maken. Lees de hele beschouwing op https://nos.nl/artikel/2455837-schrijvende-ai-populair-we-bevinden-ons-op-een-kantelpunt.
RTL Nieuws brengt het bericht dat de maker van de chatbot OpenAI verwacht 1 miljard omzet per jaar te maken. De software is gebaseerd op een taalmodel dat met AI is getraind met enorme hoeveelheden tekst. Maar de technologie werkt nog lang niet foutloos. Sommige reacties van ChatGPT kunnen onnauwkeurig of ongepast zijn. OpenAI waarschuwt gebruikers dan ook dat de chatbot 'soms schadelijke instructies of bevooroordeelde informatie kan produceren'. OpenAI werd in 2015 opgericht door onder andere Elon Musk, Sam Altman en Peter Thiel. Musk stapte in 2018 uit de raad van bestuur. Ook Google werkt overigens aan vergelijkbare chatbots, net als meerdere startups. (bron: https://www.rtlnieuws.nl/tech/artikel/5353569/chatgpt-chat-ai-chatbot-openai)
Al bijna niet meer zonder...
NOS Podcast De Dag laat Joost Schellevis, tech-redacteur bij de NOS, aan het woord over de impact van de taalgenerator ChatGPT, die inmiddels in staat blijkt een werkstuk, een e-mail, een computerscript of wat dan ook zelfstandig te schrijven. Reclameman Hesling Reidinga vertelt eerlijk dat hij nu al bijna niet meer zonder ChatGPT kan. Luister de hele podcast op https://www.nporadio1.nl/podcasts/de-dag/83738/1265-chat-gpt-de-kracht-van-taal-gekraakt
Docenten met handen in 't haar
Door de hype zitten de docenten met de handen in het haar. Hoe kunnen zij door leerlingen zelf geschreven teksten onderscheiden van werkstukken die zijn gemaakt door ChatGPT? Het probleem is dat plagiaatsoftware de teksten van ChatGPT nog niet herkent. En dat terwijl het al slecht gesteld is met het taalniveau van onze Nederlandse studenten in het voortgezet onderwijs. Kijk maar naar de bevindingen van het PISA, dat elke 3 jaar de vaardigheden en kennis in lezen, wiskunde en natuurwetenschappen van 15-jarigen onderzoekt. In 2018 werd vastgesteld dat het leesbegrip van Nederlandse 15-jarigen onvoldoende is en achterloopt bij het gemiddelde niveau van de 80 deelnemende landen. Het referentieniveau 2F (vastgesteld door de Inspectie van het Onderwijs, 2020) wordt gezien als het begripsniveau dat je minimaal moet beheersen om goed mee te kunnen komen in onze talige maatschappij. In 2019 haalt 22 procent van de basisschoolleerlingen dit niveau niet. Dit komt overeen met het percentage 15-jarigen (24 procent) dat moeite heeft met leesbegrip (PISA).” Meer achtergrondinformatie hierover is te vinden op https://expertisecentrumnederlands.nl/pisa
Pointer
Tot slot besteed een uitzending van het tv-programma Pointer aandacht aan de vraag wat is er nodig is om te zorgen dat volgende generatie zonder taalachterstand opgroeit? Makers Justus Cooiman en Marthe Menses gaan op bezoek in het Zuid-Limburgse Heerlen, waar relatief veel laaggeletterden wonen. Ze komen daar veel losse initiatieven tegen om taalachterstanden aan te pakken: van projecten op de peuterspeelzaal tot extra leeslessen in het onderwijs en taalcursussen voor volwassenen. Toch lijkt een meer structurele oplossing voor het probleem uit te blijven. Kijk de uitzending op https://pointer.kro-ncrv.nl/de-aanpak-van-laaggeletterdheid.
Het fragment uit de talkshow Op1 zie je hier: https://www.youtube.com/watch?v=Bzf1rS1-S44. Het artikel van BNNVARA lees je hier: https://www.bnnvara.nl/joop/artikelen/australische-universiteiten-zetten-pen-en-papier-in-tegen-nachtmerrie-van-chat-gpt
Bibliotheek biedt ondersteuning bij taalvraagstukken
Taal blijft een dynamisch speelveld met een grote impact. Ook de Bibliotheek Schiedam is dagelijks bezig hierin de juiste keuzes te maken om zo goed mogelijk ondersteuning te kunnen bieden bij taalvraagstukken. Wil je de bibliotheek als vrijwilliger bij deze taak ondersteunen? Meld je dan aan!
Dit artikel is niet gegenereerd door Chat GPT, maar door een medewerker van de bibliotheek die heeft geprobeerd verschillende aspecten te belichten, die bij diverse recente bronnen aan de orde komen… 😀